Ένα κείμενο για το coming out στα μεγαλύτερα ΛΟΑΤΚΙ άτομα – του Γιάννου Καννελόπουλου

«…Εμείς που έχουμε ζήσει σε δύσκολες δεκαετίες κουβαλάμε ακόμα μέσα μας πολλά τραύματα. Στίγμα και ενοχή για όσα δεν κατάφερες να εκφράσεις ή για όσους ομοφυλόφιλους ανθρώπους έφτιαξαν μια ζωή συμβατική ζώντας με το φόβο…». Αυτά είναι τα λόγια του Κ. , μέλος της ομάδας Proud Seniors Greece.

Το Coming out είναι μια έκφραση που χρησιμοποιείται για να δηλώσει την πράξη της γνωστοποίησης του σεξουαλικού προσανατολισμού ή της ταυτότητας φύλου από ένα ΛΟΑΤΚΙ άτομο προς την οικογένειά του, τους φίλους, αλλά και το ευρύτερο κοινωνικό του περιβάλλον. Είναι και μια πράξη θάρρους, κατά την οποία το άτομο ανεξάρτητα από την ηλικία του και το πότε θα επιλέξει να κάνει αυτή την «έξοδο», μοιραία αποφασίζει να αντιμετωπίσει το αποτέλεσμα αυτής.

Τι γίνεται όμως στην περίπτωση των ΛΟΑΤΚΙ ηλικιωμένων ατόμων που δεν κατάφεραν ή δεν αποφάσισαν να κάνουν coming out στην οικογένεια, στην δουλειά, στα παιδιά τους; Πόσο επιβαρυντικό μπορεί να γίνει για την ψυχολογία ενός ΛΟΑΤΚΙ ηλικιωμένου ατόμου η μη γνωστοποίηση του σεξουαλικού προσανατολισμού ή της ταυτότητας φύλου; Για πόσα ηλικιακά χρόνια μπορεί το άτομο να φέρει αυτή την αίσθηση του στίγματος και της ντροπής, βαραίνοντας την καθημερινότητα αλλά και την ψυχική κατάσταση του ατόμου;

Στην Ελλάδα τα περισσότερα ΛΟΑΤΚΙ άτομα τρίτης ηλικίας αποτελούν συχνά ένα «αόρατο» πληθυσμό. Ελάχιστα από αυτά είναι «ανοιχτά», αναφορικά με το σεξουαλικό τους προσανατολισμό, παρόλ΄αυτά όμως μιλάμε για ένα σεβαστό αριθμό ατόμων όπου μαζί με την υπόλοιπη κοινότητα, συνθέτουν ένα σημαντικό κομμάτι του γενικού πληθυσμού.

Μια πολύ σημαντική δυσκολία που αντιμετωπίζει η συγκεκριμένη κατηγορία ηλικιωμένων είναι το κοινωνικό στίγμα.

Και ενώ για τους ετερόφυλους σις ηλικιωμένους, η αποδοχή και η υποστήριξη από την οικογένεια είναι αυτονόητη και απολαμβάνουν τα προνόμια που ορίζονται από το νόμο και τις υπηρεσίες φροντίδας, τα ΛΟΑΤΚΙ ηλικιωμένα άτομα δεν έχουν την ίδια αντιμετώπιση, αποδοχή και προστασία τόσο από την οικογένειά τους όσο και από το κοινωνικό σύνολο γενικότερα.

Η άνιση αντιμετώπιση των ΛΟΑΤΚΙ ηλικιωμένων συχνά προκαλεί εμπόδια στη διαδικασία του «επιτυχούς γήρατος». Το επιτυχές γήρας ορίζεται από τη γεροντολογία (την επιστήμη που ασχολείται με άτομα τρίτης ηλικίας) ως η ικανοποίηση και η αίσθηση ευημερίας κατά τη διαδικασία του γήρατος. Τα ΛΟΑΤΚΙ τρίτης ηλικίας άτομα δυστυχώς συχνά υποφέρουν από χρόνιο στρες που συνδέεται με το στιγματισμό και τις εμπειρίες διάκρισης αλλά και βίας που τυχόν έχουν υποστεί.

Το χρόνιο στρες που βιώνουν, συχνά τα οδηγεί σε περαιτέρω απομόνωση και στην επιλογή να συνεχίζουν να παραμείνουν «αόρατα», αναφορικά με το σεξουαλικό τους προσανατολισμό ή την ταυτότητα φύλου τους, ακόμα και σε αυτή την προχωρημένη φάση της ζωής τους.

Ένα πολύ σημαντικό κομμάτι στην καταπολέμηση της αίσθησης του στίγματος από το ΛΟΑΤΚΙ ηλικιωμένο άτομο είναι το ασφαλές περιβάλλον που παρέχεται σε περιβάλλοντα της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας και σε ομάδες-οργανώσεις όπως η Proud Seniors Greece (Ομάδα υποστήριξης ΛΟΑΤΚΙ 50+).

Σκοπός της ομάδας μας είναι να συμβάλλουμε στο να μειωθούν τα κρούσματα του αποκλεισμού και της κοινωνικής απομόνωσης στα άτομα, δημιουργώντας ασφαλές περιβάλλοντα και διεξόδους που χρειάζονται οι ΛΟΑΤΚΙ άνθρωποι όσο μεγαλώνουν.

Σημαντική κατευθυντήρια γραμμή μας είναι η ουσιαστική ενδυνάμωση, να μπορεί το άτομο να ζει μια ικανοποιητική ζωή γεμάτη επιθυμία και διάθεση. Κριτήριο υγείας και ψυχικής υγείας είναι να αντλούμε ευχαρίστηση από όσα κάνουμε και να ονειρευόμαστε για το μέλλον σε ό,τι ηλικία και εάν είμαστε.

Κανένας άνθρωπος, πόσο μάλλον κανένα ηλικιωμένο άτομο, δεν αξίζει να ζεί μόνο του, χωρίς συντροφιά, την κοινωνική αποδοχή από τον περίγυρο, την γειτονιά και την οικογένεια. Τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα που ήταν νεαρά το ‘50,περιθωριοποιήθηκαν και κακοποιήθηκαν από τον περίγυρο, εφόσον δεν ακολουθούσαν τις νόρμες. Αυτά τα άτομα σήμερα όντας σε μεγαλύτερη ηλικία (το οποίο και αυτό από μόνο του είναι στίγμα) παραγκωνίζονται πάλι. Η κανονικότητα της εικόνας, επιβάλλει να είσαι πάντα νέο και όμορφο. Φυσικά στο γενικότερο σύνολο υπάρχει ηλικιοφοβία, μια επικίνδυνη μορφή ρατσισμού. Όμως στην κοινότητά μας τα πράγματα είναι διαφορετικά. Η ομάδα μας συναναστρέφεται με άτομα πολύ νεότερα από εμάς. Στις εκδηλώσεις μας πάντα έρχονται νεαρότερα άτομα και περνάμε όμορφα.