του Δρ Απόστολου Σταματιάδη – Χειρούργου-Πρωκτολόγου – Ο καρκίνος πρωκτού και οι δυσπλασίες λόγω μόλυνσης με τον ιό των κονδυλωμάτων (HPV) είναι ένα σημαντικό πρόβλημα στους gay και bisexual, ειδικά στους οροθετικούς. Ο καρκίνος του πρωκτού σε υψηλό ποσοστό προκαλείται από τον ιό HPV, που πολύ συχνά μεταδίδεται με την πρωκτική επαφή. Ο ιός αυτός είναι ασυνήθιστα συχνός- άλλωστε αποτελεί τη συχνότερα σεξουαλικά μεταδιδόμενη μόλυνση.
Συχνότητα HPV-μόλυνσης στον πρωκτό
Στους gay η συχνότητα μόλυνσης του πρωκτού από τον HPV είναι αρκετά υψηλή (60%), ενώ ο ιός ανευρίσκεται στον πρωκτό των straight σε ποσοστό έως και 15%. Ο ιός μεταφέρεται στον πρωκτό κατά την πρωκτική επαφή, με το χάδι ή τα παιχνίδια, αλλά μπορεί να μεταφερθεί και από το πέος με το πλύσιμο. Η πλήρης πρωκτική επαφή δεν είναι απαραίτητη για τη μόλυνση του δέρματος ή του εσωτερικού του πρωκτού. Το προφυλακτικό δεν προφυλάσσει απόλυτα από τη μόλυνση, σε αντίθεσή με τον HIV. Εάν συνυπάρχει μόλυνση με τον HIV, τότε η συχνότητα μόλυνσης από τον HPV φθάνει μέχρι και το 90%.
Υπάρχουν περί τους 150 τύπους του HPV. Από αυτούς, λίγοι προκαλούν συμπτώματα ενώ 40 μολύνουν τα γεννητικά όργανα. Συχνά, η μόλυνση γίνεται με περισσότερους από έναν τύπο του HPV. Συνήθως, η ανοσολογική άμυνα του οργανισμού καταφέρνει να προκαλέσει υποστροφή του HPV.
Τις περισσότερες φορές , η μόλυνση με τον ιό HPV δεν γίνεται αντιληπτή και δεν προκαλεί κανένα πρόβλημα. Ορισμένοι τύποι HPV προκαλούν κονδυλώματα γύρω και μέσα στον πρωκτό και τα γεννητικά όργανα. Αν και είναι ενοχλητικά, τα κονδυλώματα δεν εξελίσσονται σε καρκίνο και δεν απειλούν την ζωή.
Δυσπλασίες πρωκτού λόγω HPV
Ορισμένοι επικίνδυνοι τύποι HPV παραμένουν στον οργανισμό, ειδικά εάν ο οργανισμός είναι εξασθενημένος. Οι επικίνδυνοι τύποι μπορεί να προκαλέσουν προκαρκινικές αλλοιώσεις που χαρακτηρίζονται ως δυσπλασία – υψηλόβαθμη ενδοεπιθηλιακή νεοπλασία (HGAIN). 10-15% των αλλοιώσεων HGAIN εξελίσσονται σε πραγματικό καρκίνο μέσα σε 3-5 χρόνια.
Οι βασικοί παράγοντες κινδύνου για την πρόκληση καρκίνου στον πρωκτό είναι η μόλυνση με τον ιό HIV, η λήψη ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων, τα χαμηλά CD4 στο παρελθόν, το κάπνισμα, οι πολλαπλοί ερωτικοί σύντροφοι και η μη χρήση προφυλακτικού.
Στους οροθετικούς, η αποβολή του ιού είναι πιο δύσκολη και η μόλυνση πιο επιθετική, επειδή το ανοσοποιητικό είναι αδύναμο. Η χρήση αντιρετροϊκών φαρμάκων δεν προφυλάσσει από την εμφάνιση δυσπλασιών και καρκίνου στον πρωκτό.
Εξέλιξη σε καρκινική νόσο
Η συχνότητα των gay ανδρών που προσβάλλονται από τον καρκίνο του πρωκτού αυξάνεται συνεχώς, ειδικά στους οροθετικούς. Οι gay έχουν συχνότητα εμφάνισης καρκίνου 20 φορές πιο μεγάλη από το γενικό πληθυσμό. Περίπου το 50% των gay οροθετικών θα παρουσιάσουν στη ζωή τους προκαρκινωματώδη δυσπλασία στον πρωκτό και τελικά 10% των gay οροθετικών θα παρουσιάσουν καρκίνο στον πρωκτό.
Η εξέλιξη σε καρκίνο επισυμβαίνει σε πολλά χρόνια, ίσως δεκαετίες. Στα πρώτα στάδια του καρκίνου του πρωκτού δεν υπάρχουν συμπτώματα. Αργότερα, το συχνότερο σύμπτωμα είναι ο κνησμός, η εκροή υγρών και ο πόνος, συνεχής ή κατά την αφόδευση και την πρωκτική επαφή. Μια διόγκωση ή η εμφάνιση αίματος στον πρωκτό μπορεί να οφείλεται πάλι στον καρκίνο του πρωκτού. Γι΄ αυτό το λόγο, συχνά γίνεται λάθος διάγνωση σαν αιμορροΐδα. Ο καρκίνος του πρωκτού αντιμετωπίζεται με εγχείρηση ή με συνδυασμό χημειο-ακτινοθεραπείας.
Πρόληψη καρκίνου του πρωκτού σε ομοφυλόφιλους και οροθετικούς
Η πρόληψη του καρκίνου του πρωκτού είναι εύκολη, αρκεί να υπάρξει ενημέρωση από το κράτος και τους υπεύθυνους φορείς. Στην Ελλάδα, η πρόληψη του καρκίνου του πρωκτού στους gay και τους οροθετικούς είναι στα σπάργανα λόγω πολύ ελλιπούς ενημέρωσης. Στο πρωκτολογικό ιατρείο μας γίνεται έλεγχος των δυσπλασιών του πρωκτού και πρόληψη του καρκίνου εδώ και πολλά χρόνια. Οι gay ελέγχονται μια φορά κάθε τρία χρόνια και οι οροθετικοί μια φορά το χρόνο για τη διάγνωση και τη θεραπεία των δυσπλασιών. Οι gay πρέπει να ελέγχονται τακτικά γιατί πολύ συχνά παρουσιάζουν ενδοπρωκτικά κονδυλώματα τα οποία δεν καθίστανται εύκολα αντιληπτά. Η θεραπεία των κονδυλωμάτων είναι εύκολη, ενώ ο έλεγχος των δυσπλασιών γίνεται με την κυτταρολογική εξέταση του πρωκτού (pap-test). Καλύτερος έλεγχος γίνεται με την πρωκτοσκόπηση υψηλής ευκρίνειας, (λεπτομερής εξέτασή του πρωκτού με μεγέθυνση και λήψη δειγμάτων για βιοψία). Εάν διαγνωσθούν σημαντικές δυσπλασίες, αυτές αντιμετωπίζονται εύκολα, χωρίς νάρκωση, με πολύ καλά αποτελέσματα. Με συνεχή έλεγχο ανά έτος, η πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του πρωκτού μειώνεται θεαματικά.
